Merkezi işlem birimi (CPU) bilgisayarın beynidir. Ekran kartı ve RAM gibi sistemin tüm önemli bileşenleri CPU’nun talimatlarına göre hareket eder. Bu nedenle, her oyun bilgisayarı için düzgün çalışan bir işlemci kritik bir parçadır.

Oyun takıldığında veya göçtüğünde, açık uygulamalar yeni girişlere tepki vermeyi durdurduğunda veya program çok yavaş açılıyorsa altında yatan neden anormal derecede CPU kullanımı olabilir. Windows * 10’da yüksek CPU kullanımını nasıl düşüreceğinize dair adımları inceleyelim.

1. Sistemi yeniden başlatma

İlk adım: işlerinizi kaydedin ve bilgisayarınızı yeniden başlatın. “Kapatıp yeniden başlatmak” klasik bir sorun giderme tavsiyesidir. Özellikle en son yeniden başlatmanızdan bu yana uzun bir zaman geçmişse bu yöntem sorunu çözebilir. Yeniden başlatma, geçici dosyaları temizler ve uzun süren işlemlerde yavaşlamayı çözebilir.

2. İşlemleri Sonlandırma veya Yeniden Başlatma

Görev Yöneticisi’ni açın (CTRL+SHIFT+ESC). Bir program yeniden başlatmadan hemen sonra CPU kullanımını artırmaya başlattıysa Görev Yöneticisi bunu takip etmenin en kolay yoludur.

Oyunlar gibi tam ekran programlar bazen Görev Yöneticisi’nin önün geçer (kendi pencerelerinin arkasında saklı kalır). Bunu engellemek için üst menü çubuğundaki “Seçenekler”e tıklayıp “Her Zaman Üstte”yi seçin. İkinci bir monitörünüz varsa Görev Yöneticisi’ni oraya da sürükleyebilirsiniz.

Görev Yöneticisi’ne girdikten sonra, üstteki İşlemler sekmesini tıklayın. Arka plandaki Windows işlemlerini görmek için bu sekmenin altındaki “Daha fazla ayrıntı”yı tıklayın. İşlemler sekmesinin üstündeki “CPU” sütununu bulup CPU kullanımına göre sıralamak için tıklayın:

Bazı oyunları oynarken, video düzenleme veya yayın uygulaması çalıştırırken, virüs taraması veya birçok sekme arasında geçiş yaparken yüksek CPU kullanımı yaşanabilir. Bu tür günlük CPU kullanımı durumuyla uğraşıyorsanız kullanmadığınız tüm arka plan programlarını ve sekmelerini kapatıp ardından Görev Yöneticisi’ne dönerek durumun değişip değişmediğine bakmalısınız.

Çoklu görev yürütürken yüksek CPU kullanımının normal olduğunu unutmayın. Modern CPU’lar, aynı anda farklı talimat serileri üzerinde çalışan çoklu işlemcili çekirdekler arasında işlemleri paylaştırarak çoklu görev durumlarıyla başa çıkar. Intel® Hyper-Threading Teknolojisi (Intel® HT Teknolojisi) her çekirdeğinde her biri farklı bir süreci işleyen çoklu “iş parçacığı” oluşturarak bunu bir adım ileri taşır. Adobe Premiere gibi yoğun kullanılan bir programın CPU kullanımı yüksekse sadece mevcut CPU çekirdeklerini kullanarak verimli bir şekilde çalışabilir.

Intel® Turbo Boost Teknolojisi c CPU’nuzun frekansını dinamik olarak artırarak yoğun iş yüklerinin işlenmesine de yardımcı olabilir. Intel® Core™ X-Serisi işlemci ailesinde yavaşlamaları önlemek için başka bir araca daha sahiptir. Intel® Turbo Boost Max Teknolojisi 3.0 çekirdeklerin sıklığını artırmanın yanı sıra, en büyük görevleri otomatik olarak en hızlı işlemci çekirdeğine atar.

Bu işlemci teknolojileri çoklu görevlerin ve zorlu programların hızını arttırsa da anormal CPU kullanım durumları yaşanmaya devam edebilir. %100 CPU kullanımına bastığınızda CPU sütunun üst kısmında Runtime Broker, Windows Session Manager veya Cortana adlı bir arka plan işlemi görüyorsanız bir sorun var demektir.

Bu Windows işlemleri, normal koşullarda işleme gücünüzün veya belleğinizin çok az bir kısmını kullanacak şekilde tasarlanmıştır. Görev Yöneticisi’nde genellikle %0 veya %1 kullandıklarını görürsünüz. Bilgisayarınızda işlem yapılmadığında, bu işlemlerin tamamı birlikte CPU kapasitenizin %10’undan azını kullanır. Örneğin, başka bir yerde iptal edilmiş ama arama işlevini için defalarca deneyen bir Windows işlemi gibi hatalı veya beklenmeyen bir davranış, bazen sisteminizin kaynaklarının neredeyse hepsini tüketebilir.

Görev Yöneticisi’ni açıp işlemin beklenmedik şekilde CPU ‘nuzun bir kısmını kullandığını fark ettiğinizde sorunu belirlemek için internette arama yapın. Geçerli bir nedeniniz olmadıkça, explorer.exe (masaüstü ve Başlat menüsü gibi birçok grafik unsurunu yönetir) veya winlogon.exe (başlatma görevleri ve CTRL+ALT+DEL ekranı) gibi bir işlemi durdurmak istemezsiniz.

İşlemin kritik olmadığını belirledikten sonra (ve üzerinde çalıştığınız her şeyi kontrol ettikten sonra) seçmek için işleme tıklayın, ardından Görev Yöneticisi’nin sağ altındaki Görevi Sonlandır’a tıklayın. Görevi Sonlandır, programın kaydedilmeden sonlandırılmasına neden olur.

3. Sürücüleri Güncelleme

Bir işlem, çok fazla CPU kullanmaya devam ediyorsa sürücülerinizi güncellemeyi deneyin. Sürücüler, ana kartınıza bağlı olan belirli cihazları denetleyen programlardır. Sürücülerinizin güncellenmesi CPU kullanımının artmasına neden olan uyumluluk sorunlarını veya hatalarını ortadan kaldırabilir.

Başlat menüsü açıp ardından Ayarlar’a tıklayın. Güncellemeler ve Güvenlik’i tıkladıktan sonra “Güncellemeleri Denetle” düğmesine tıklayın. Bu işlem, kritik sürücüleri günceller. Grafik kartı üreticileri ayrıca oyun oynarken genel performansı artıran yardımcı programlar (GPU’lar için NVIDIA GeForce Experience gibi) sunar.

Sık karşılaşılmayan bazı hatalar BIOS sürümünüzü güncelleyerek de giderilebilir. BIOS (Temel Giriş Çıkış Sistemi) başlatma sırasında bilgisayarın diğer bileşenlerine talimat veren anakart üzerine kurulu bir ürün yazılımıdır. Çünkü BIOS‘u güncellemek her zaman performans artışına yol açmaz (hatta yeni sorunlara sebep olabilir), bunu sadece yüksek CPU kullanımı neden olan bir hatayı tanımladığınızda ve doğrudan bu sorunu ortadan kaldıran bir BIOS güncellemesi bulduğunuzda gerçekleştirin.

4. Kötü Amaçlı Yazılımları Tarama

Sorun devam ederse kötü amaçlı bir yazılımın kendisini normal bir Windows işlemi gibi gizlemesinden kaynaklanıyor olabilir. Bazı kötü amaçlı programlar, Görev Yöneticisi’nde “Cortana.exe” veya “Runtime Broker” gibi bilinen bir adla görünerek farklı amaçlar için (örneğin, kripto para madenciliği) CPU ve GPU bant genişliğini kullanır.

Bunu kontrol etmek için virüs programınızla tam bir tarama yapabilirsiniz. Windows Güvenliği (görev çubuğunda veya Windows ayarlarında çalışır) tarafından sağlanan çevrimdışı tarama iyi bir seçenektir.

5. Güç Seçenekleri

Bazı güç ayarları, dizüstü veya masaüstü bilgisayarda CPU’nuzun hızını düşürebilir. Başlat menüsünü tıklayıp “Güç Planını Düzenle” yazarak Güç Seçenekleri’nizi kontrol edin. Açıldığında pencerenin üstündeki adres çubuğundaki “Güç Seçenekleri”ne tıklayın. Bu ekranı görmeniz gerekir:

“Ek planları göster”i tıklayıp ardından güç tasarrufu yapmayan bir planı etkinleştirin.

CPU kullanımının normale döndüğünü görmek için Görev Yöneticisi’ni tekrar açın.

6. İnternette Özel Rehberlik Alma

Pek çok farklı işlem yüksek CPU kullanımından sorumlu olabilir ve hepsine uyan tek bir çözüm yöntemi yoktur. Özel bir tavsiye almak için Görev Yöneticisi’ndeki İşlemler veya Ayrıntılar (daha belirli bir görünüm) sekmesinden işlemin adını bulup ardından internette konuyla ilgili destek konularını arayın.

İlk sorgunuzda herhangi bir sonuç görüntülenmezse işlemcinizin modelini (Sistem Bilgileri’ndeki “İşlemci” nin yanında listelenir) ve soruna yol açtığını düşündüğünüz program adları gibi yardımcı olabilecek ayrıntılı bilgileri ekleyin. Daha önce donanım ve oyun forumlarında konuşulmamış bir hataya denk gelmek pek sık karşılaşılan bir durum değildir. Bu nedenle farklı şekillerde aramayı deneyin.